Τα δεδομένα για την κατάσταση της αγοράς εργασίας διαρκώς μας επιβεβαιώνουν τις αλλαγές που συμβαίνουν αλλά και προμηνύουν τις αλλαγές που θα γίνουν. Ποιές, όμως, είναι οι αλλαγές που συμβαίνουν και με τι εφόδια θα προσεγγίσουμε τη νέα πραγματικότητα;

Σίγουρα, αλλάζει η έννοια της εργασίας και της εργασιακής σταθερότητας, οι αμοιβές σε σχέση με την προσπάθεια που καταβάλει κάποιος, η ταχύτητα ανάπτυξης της τεχνολογίας, η πρόσβαση στη γνώση, το πολιτικο-οικονομικο-κοινωνικό σκηνικό, η καθημερινότητα… ο καθένας μας.

Για αυτό, όλοι μας, χρειάζεται να αποχαιρετίσουμε τα μέχρι τώρα στερεότυπα της επαγγελματικής επιτυχίας και καταξίωσης, τον τρόπο προσέγγισης της εργασίας και αξιολόγησης των επαγγελματικών ευκαιριών αλλά και τα όνειρα που στήσαμε με βάση τα παλιά δεδομένα.

Μέσα στη συνολική ροή της αλλαγής και της αδιάκοπης προσπάθειας μας να ανταπεξέλθουμε, χρειάζεται να θέσουμε προτεραιότητες και να επανεξετάσουμε βασικά θέματα όπως «τι θέλω;», «τι γνωρίζω;», «τι μπορώ;», «τι έχει νόημα για τη δική μου ζωή;», «τι ευκαιρίες υπάρχουν;». Με αυτό τον τρόπο οι στόχοι, οι ευκαιρίες, οι επιλογές και οι προοπτικές επαναπροσδιορίζονται και έτσι αναμετράμε τα εφόδια που διαθέτουμε όσον αφορά στις βασικές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που έχουμε αποκτήσει μέσα από το σχολείο, την δια βίου εκπαίδευση και τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου.
Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικότερα τις νέες απαιτήσεις χρειάζεται να αναπτύξουμε νέες δεξιότητες όπως ετοιμότητα σε μεταβάσεις, καλλιέργεια μιας νέας οπτικής για την πραγματικότητα, διερεύνηση πιθανών ευκαιριών και προσωπικών δυνατοτήτων, αξιοποίηση των διαθέσιμων ευκαιριών μάθησης, αυτοαποτελεσματικότητα, ενεργό προσήλωση σε συγκεκριμένους στόχους, συνειδητοποιημένη επιμονή, πειραματισμό και καινοτομία.

Ακολουθούν κάποιες βασικές δεξιότητες όπου επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν οτι θα μας βοηθήσουν σημαντικά να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τις αλλαγές. Πιο συγκεκριμένα:

Η ετοιμότητα στο τυχαίο. Πώς αντιμετωπίζω τα τυχαία γεγονότα; Πώς μπορώ να μετατρέψω ένα τυχαίο γεγονός σε επαγγελματική ευκαιρία; Η δεξιότητα αυτή μας βοηθά να αναγνωρίσουμε και να αξιοποιήσουμε τις τυχαίες καταστάσεις διαχειρίζοντας αποτελεσματικά όχι μόνο τα θετικά αλλά και τα αρνητικά απρόοπτα γεγονότα της ζωής μας. Έτσι είμαστε προετοιμασμένοι για το τυχαίο χωρίς να αφήνουμε τίποτε στην «τύχη».

Δημιουργία εναλλακτικών προοπτικών για το επάγγελμά μας. Ποιές άλλες επαγγελματικές επιλογές έχω; Αναπτύσοντας τη δεξιότητα αυτή βρίσκουμε νέες πρακτικές και χρήσιμες ιδέες για το τι εναλλακτικά επαγγέλματα μπορούμε να κάνουμε, για το πώς θα προωθήσουν τον εαυτό μας και το πώς θα ανακαλύψουμε νέες επαγγελματικές ευκαιρίες. Έτσι αντι να περιμένουμε να εμφανιστούν νέες θέσεις εργασίας ή ευκαιρίες απασχόλησης, αναλαμβάνουμε μεγαλύτερη ευθύνη για την ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων. Με τα νέα δεδομένα στη διάρκεια της ζωής μας θα αλλάξουμε περισσότερα από 7 επαγγέλματα.

Επαγγελματική Προσαρμοστικότητα. Πόσο εύκολα ή δύσκολα προσαρμόζομαι στις νέες καταστάσεις; Η δεξιότητα αυτή δηλώνει την ευελιξία ή και την προθυμία μας να αντιμετωπίσουμε τους επαγγελματικούς μας στόχους, τις μεταβάσεις ή τα απροσδόκητα γεγονότα με τις κατάλληλες ενέργειες.

Η κοινωνική ευαισθητοποίηση. «Φροντίζω για την κοινωνία, άρα φροντίζω και για τον ευατό μου ως μέλος αυτής της κοινωνίας». Η δεξιότητα αυτή αφορά στη σύνδεση προσωπικής ανάπτυξης με την κοινωνική ευημερία. Με αυτό το τρόπο συνδέουμε την ατομική ευημερία με την κοινωνική και έτσι χαράζουμε μια πορεία που θα μας προσφέρει μια βαθύτερη αίσθηση ικανοποίησης και εκπλήρωσης όχι μόνο των προσωπικών μας στόχων αλλά και του κοινωνικού συνόλου που ζούμε.

Επαγγελματική ανθεκτικότητα. Πόσο «τραυματίζομαι» κατά τη διάρκεια της αλλαγής; Πρόκειται για τη δεξιότητα να ανταπεξέλθουμε στις αντιξοότητες και στις αλλαγές στην εργασία τη στιγμή που αυτές συμβαίνουν. Μαθαίνουμε να «αντέχουμε» και παρά τις αλλαγές να συνεχίζουμε να είμαστε λειτουργικοί και αποτελεσματικοί.

Αυτοαποτελεσματικότητα. Θα τα καταφέρω να επιτύχω τους στόχους μου; Η δεξιότητα της αυτοαποτελεσματικότητας αφορά στην εκτίμηση μας για την ικανότητά μας να οργανώσουμε και να εκτελέσουμε ένα σχέδιο δράσης που θα έχει το αποτέλεσμα που θέλουμε.

Θετικός προσανατολισμός στο μέλλον. Τι θα γίνει αύριο; Είναι η δεξιότητα που μας βοηθά, στα διάφορα στάδια της ζωής μας, να γνωρίσουμε βαθύτερα τον ευατό μας και να έχουμε θετικές σκέψεις, εικόνες και συναισθήματα για τον ευατό μας όπως θα είναι στο μέλλον. Έτσι, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε θετικά τα διάφορα πιθανά σενάρια και για τις επαγγελματικές επιλογές μας.

Δεξιότητες αναζήτησης εργασίας. Πώς θα βρω δουλειά; Πρόκειται για δεξιότητες που αφορούν την χρήση συγκεκριμένων τεχνικών για αναζήτηση εργασίας, κοινωνικής δικτύωσης, κινητικότητας, διαπολιτισμικών στοιχείων, διαχείρισης χρόνου, αυτοπαρουσίασης, διεκδικητικότητας, προσαρμογής στην αλλαγή, επίλυσης προβλημάτων, διαχείρισης άγχους και σίγουρα πολλών άλλων σχετικών.

Ολες οι παραπάνω δεξιότητες αποτελούν σημαντικά εφόδια για τον καθένα μας που θέλει να «επιβιώσει» μέσα σε αυτό εργασιακό περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει. Οι νέοι ήταν πάντα αυτοί που οραματίζονταν τις αλλαγές και έφερναν το καινούργιο, έτσι και τώρα έχουν την ευκαιρία να φέρουν νέες ιδέες που θα κάνουν τη ζωή όλων καλύτερη. Για να μπορέσουμε να δούμε τις αλλαγές σαν ευκαιρίες για νέους καλύτερους και αποτελεσματικότερους τρόπους να ζήσουμε και όχι μόνο σαν δυσκολίες και αδιέξοδο χρειάζεται να αλλάξουμε εμείς θέση και να δούμε την αφετηρία και όχι το τέρμα. Γιατί όταν οι άλλοι βλέπουν το σκοτάδι επιβιώνουν αυτοί που ψάχνουν το φως.